Zamknięte Komory Fermentacyjne lepsze od OBF

Zarząd Spółki „Wod. Kan.”, na styczniowej sesji Rady Miejskiej przedstawił plan inwestycyjny na rok 2016. W celu ostatecznego rozwiązania problemów odorowych, związanych z funkcjonowaniem Oczyszczalni Ścieków, zrezygnowano z hermetyzacji i biofiltracji OBF, a w miejsce tego zadania zaproponowano budowę Zamkniętych Komór Fermentacyjnych z instalacją odzysku biogazu oraz budowę instalacji dezodoryzacji powietrza z suszarni osadów. Energia biogazu z ZKF po przemianie na energię elektryczną i cieplną zostanie wykorzystania na potrzeby oczyszczalni. Koncepcja ta spotkała się z ostrą krytyką radnych PLUS.

Hermetyzacja i biofiltracja OBF

Na jednym z ostatnich posiedzeń Rady Miejskiej poprzedniej kadencji, we wrześniu 2014 roku, kiedy odór w znacznej części Bełchatowa był trudny do zniesienia, na wniosek ówczesnego Zarządu Spółki i Prezydenta M. Chrzanowskiego, wprowadzono do planu inwestycyjnego Spółki zadanie związane z budową instalacji hermetyzacji OBF i biofiltracji powietrza. Miało to uchronić mieszkańców od odorów. Tymczasem, kilka miesięcy później w połowie roku 2015 badania stężeń substancji złowonnych emitowanych przez poszczególne urządzenia i instalacje Oczyszczalni wykazały, że największym emiterem odorów nie są OBF (20%), a nowo wybudowane suszarnie słoneczne (ponad 60%). Koncepcja hermetyzacji i biofiltracji OBF, opracowana w styczniu 2015r. na zlecenie Spółki, przedstawiała warianty rozwiązań technicznych wraz z analizą kosztów. Budowa hermetycznego przykrycia dwóch OBF płaskim dachem z żywicy poliestrowej z dodatkiem włókna szklanego wraz z dwoma zestawami biofiltrów z wypełnieniem mineralnym, została oszacowana na ok. 6,5 miliona zł netto. Koszt ten nie uwzględnia m.in. zakupu i montażu nowych mieszadeł osadu w OBF (mieszadła funkcjonujące dziś w jednym OBF nie są przystosowane do pracy w hermetycznie zamkniętym zbiorniku), zakupu i montażu rur wentylacyjnych, zasilania elektrycznego, urządzeń grzewczych. Realizacja tej inwestycji wiązałaby się z opróżnieniem obu OBF z osadu, a warto przypomnieć, że taka sama operacja miała miejsce od września 2013r. do stycznia 2014 roku i spotęgowała przez cały 2014 rok uciążliwości odorowe, odczuwalne przez mieszkańców, szczególnie os. Binków, os. Okrzei, os. Słonecznego. Czas trwania takiej sytuacji, związany z procesem inwestycyjnym, wyniósłby ok. 8-9 miesięcy. Dodatkowo, zostałby całkowicie zakłócony proces stabilizacji osadu, co też odbiłoby się na spotęgowaniu odoru. Bez wątpienia pozytywnym efektem inwestycji byłoby wyeliminowanie OBF jako emitera odorów, ale trzeba pamiętać, ze dziś odpowiada on za emisję jedynie 20% związków złowonnych. Dziś proces fermentacji w OBF jest tak ustabilizowany, że parametry osadu posiadają maksymalne wartości mineralizacji jakie można osiągnąć przy tej technologii. Chcąc utrzymywać funkcjonowanie OBF i prowadzenie fermentacji psychrofilowej, należałoby wybudować jeszcze jeden zbiornik na 3.000 – 4.000 m³ pojemności, co pozwoliłoby realizować ten proces w sposób podręcznikowy, ale wówczas należałoby ponieść dodatkowe koszty nie tylko jego budowy, ale też hermetyzacji i biofiltracji. Potrzeba taka była widoczna od początku tego wieku w związku z masą produkowanego przez Oczyszczalnię osadu, ale nikt nie podnosił nigdy tej kwestii, była ona bowiem mało istotna przy prowadzonej gospodarce osadowej w oparciu o poletka osadowe.

Realizacja tego zadania inwestycyjnego, przy założeniu kosztów inwestycyjnych na poziomie 7 milionów złotych i rocznych kosztach eksploatacyjnych w wysokości niespełna 350.000 zł, przekłada się na wzrost stawki taryfowej za ścieki w wysokości ok. 40 groszy do m³.

Budowa Zamkniętych Komór Fermentacyjnych

Zamknięte Komory Fermentacyjne od wielu lat mają zastosowanie w procesie fermentacji osadu. Jest on zhermetyzowany, nie emituje do środowiska żadnych gazów, czyli realizuje dokładnie w tym zakresie cele takie jak wyżej omówiona koncepcja hermetyzacji OBF. Wyższość technologii ZKF nad OBF jest w pozostałych aspektach bardzo widoczna. Hermetyzacja OBF oczyszcza z gazów złowonnych całą masę powietrza będącą wynikiem procesu fermentacji i bezpowrotnie po oczyszczeniu ją traci, a tymczasem ZKF odzyskują z masy gazów metan i w układzie kogeneracyjnym zamieniają go na energię cieplną oraz elektryczną. Wg koncepcji, którą aktualny Zarząd Spółki chce zrealizować, ilość energii elektrycznej odzyskanej w ten sposób może ograniczyć ilość zakupowanej energii nawet o 20% dzisiejszego zużycia całej oczyszczalni. Koncepcja za którą optują radni PLUS odprowadza ten gaz bezpowrotnie na biofiltr bez jakiegokolwiek odzysku energii. W odróżnieniu do OBF, technologia ZKF sprawi, że proces fermentacji będzie przez cały czas odbywał się w takich samych warunkach temperaturowych (proces mezofilowy), co sprawi, że będziemy mogli ograniczyć o nawet kilkanaście procent masę osadów w wyniku czego mniej osadów trafi do suszenia. Osad po ZKF będzie miał o kilkanaście procent mniejszą zawartość substancji organicznych niż po OBF, a związki te podlegając biologicznej degradacji odpowiadają za emisję odorów . Osad po ZKF, będzie lepiej odwadniany na wirówkach. Możliwe będzie uzyskanie 25% suchej masy osadu kierowanego na suszarnię (dziś mamy ledwie 22% suchej masy). To wszystko skutkować będzie mniejszą ilością wody do odparowania w suszarniach, niż ma to miejsce dziś, a w konsekwencji ograniczy emisję odorów, zoptymalizuje proces suszenia. Bez wątpienia proces fermentacji na bazie ZKF jest skuteczniejszy i efektywniejszy niż w OBF.

Realizacja tego zadania inwestycyjnego, przy założeniu kosztów inwestycyjnych na poziomie 10 milionów złotych i rocznych kosztach eksploatacyjnych w wysokości niespełna 370.000 zł, przekłada się na wzrost stawki taryfowej za ścieki w wysokości ok. 50 groszy do m³ i daje możliwość ograniczenia kosztów zakupu energii elektrycznej. Zadanie może być zakończone nie wcześniej niż w I kwartale 2018 roku.

Zarząd Spółki Wod Kan na podstawie analiz techniczno ekonomicznych uznał wcześniejszą koncepcję (hermetyzacji i biofiltracji OBF) ograniczenia uciążliwości odorowych za mało efektywną i nie wpływającą w sposób zasadniczy na gospodarkę osadową Oczyszczalni oraz nie zmniejszającą na poziomie społecznie oczekiwanym uciążliwości odorowych, ograniczając ich emisję jedynie z OBF, odpowiedzialnych za 20% odorów z Oczyszczalni, a nie wpływających w żaden sposób na odory emitowane przez suszarnie (60% udział w emisji odorów z Oczyszczalni).